Tại thành phố biển Phan Thiết, Dinh Vạn Thủy Tú là một điểm đến đặc biệt, nổi bật với phong thục tờ cá ông cũng như bộ xương cá ông lớn nhất được trung bày tại đây.
Hãy đồng hành cùng TimeOutVietNam để khám phá không gian ấn tượng của đại điểm này và tìm hiểu về câu chuyện đằng sau sự hình thành của một trong những di sản độc đáo nhất khu vực.
Tìm hiểu về dinh Vạn Thủy Tú
Giã vé tham quan:
- Trẻ em: 5.000 VNĐ/vé
- Người lớn: 15.000 VNĐ/vé
Giờ mở cửa cho du khách tham quan: 7:00 – 17:30 (hằng ngày)
Dinh Vạn Thủy Tú không thừa hưởng vẻ đẹp thơ mộng và sang trọng như nhiều địa điểm du lịch khác nhưng lại mang trong mình những đặc điểm cuốn hút riêng. Đến đây, du khách sẽ không chỉ được trầm mình trong không gian cổ kính và tráng lệ, mà còn có cơ hội khám phá lịch sử và tín ngưỡng của người dân Phan Thiết.
Với những giá trị truyền thống gắn liền với văn hóa của người dân Phan Thiết, Dinh Vạn Thủy Tú xứng đáng là một địa điểm không thể bỏ qua trong hành trình du lịch của bạn.
Dinh Vạn Thủy Tú nằm ở đâu?
Dinh Vạn Thủy Tú có vị trí tại 54 đường Ngư Ông, phường Đức Thắng, TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Để đến địa điểm này từ trung tâm TP Phan Thiết, bạn có thể đi theo quốc lộ 1A Sài Gòn – Phan Thiết khoảng 15km đến vòng xoay Suối Cát. Tiếp theo, hãy đi theo đường Trần Quý Cáp, sau đó qua Trần Hưng Đạo đến đường Hàn Thuyên.
Tiếp đến, rẽ trái và tiếp tục di chuyển đến ngã tư với đường Ngư Ông. Đi thẳng trên đường Ngư Ông đến số nhà 54 là bạn đã đến Dinh Vạn Thủy Tú. Nếu bạn đang đi từ hướng Coop Mart gần đó, chỉ cần vượt qua cầu Trần Hưng Đạo và tiếp tục đi vào đường Ngư Ông khoảng 500 mét nữa là bạn sẽ đến đích.
Xem thêm: Vườn Nho Phan Thiết – Địa chỉ cực chill và thú vị để sống ảo
Lịch sử hình thành và chứng nhận di tích lịch sử của Dinh Vạn Thủy Tú
Dinh Vạn Thủy Tú được xây dựng vào năm Nhâm Ngọ 1762 bởi ngư dân làng Thủy Tú, với mục đích ban đầu là để thờ Cá Ông. Thuở sơ khai, dinh chỉ là một gian nhà gỗ lợp mái lá, sau đó được nâng cấp bằng tường gạch và mái ngói, trở thành một công trình hoàn chỉnh với diện tích tổng cộng hơn 500m2.
Mặc dù đã trải qua thời gian dài, Dinh Vạn Thủy Tú vẫn giữ được gần như nguyên vẹn vẻ đẹp của thời sơ khai. Thiết kế, phong cách bài trí và các nghi lễ tôn phượng trong dinh gần giống với các ngôi đình, điều này đã khiến nhiều du khách nhầm lẫn và gọi nơi này là Đình Vạn Thủy Tú.
Năm 1996, Dinh Vạn Thủy Tú được công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc Gia bởi nhà nước Việt Nam. Từ khi được xây dựng đến nay, dinh đã lưu trữ một số lượng lớn gần 600 bộ xương cá voi và các loài khác cùng họ. Một nửa trong số chúng đã có niên đại lên đến 100 – 150 năm, và những bộ xương lớn thường được ngư dân sử dụng để thờ cúng tôn nghiêm.
Ngoài ra, Dinh Vạn Thủy Tú còn là nơi lưu giữ nhiều di sản văn hóa Hán – Nôm liên quan đến nghề biển, được thể hiện trong nội dung các nghi lễ tôn phụng, tượng thờ, liễn đối và văn khắc trên đại hồng chung.
Đặc biệt, dinh cũng được công nhận là một trong những di tích cổ có số lượng lớn sắc phong của các vị vua triều Nguyễn ban tặng. Trong chiến tranh phong kiến với nghĩa quân Tây Sơn, các vị tướng lĩnh nhà Nguyễn đã được cá voi cứu nạn trên biển không ít lần.
Hiện nay, Dinh Vạn Thủy Tú lưu giữ tất cả 24 sắc phong của các vị vua, bao gồm Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh, Duy Tân và Khải Định. Trong số đó, riêng Vua Thiệu Trị đã ban tặng 10 sắc Thần, đây được xem là điều hiếm thấy so với các di tích khác.
Tham quan Dinh Vạn Thủy Tú có gì thú vị?
Dinh Vạn Thủy Tú là một di tích lịch sử quan trọng tại TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Nơi đây không chỉ mang trong mình những giá trị văn hóa lịch sử đặc biệt mà còn có nhiều điều thú vị chờ bạn khám phá. Chúng ta hãy đi vào tìm hiểu rõ hơn ngay bến dưới nhé!
Vẻ đẹp kiến trúc cổ của Dinh Vạn Thủy Tú
Dinh Vạn Thủy Tú là một di sản kiến trúc độc đáo, nằm trong một khuôn viên rộng lớn mang đậm vẻ đẹp cổ kính.. Các loại gỗ trong dinh đều được chọn lựa kỹ càng và lắp ghép một cách tinh tế, được chạm khắc tỉ mỉ.
Kiến trúc bên ngoài
Dinh Vạn Thủy Tú là một ngôi vạn có lối kiến trúc độc đáo và lâu đời. Thiết kế của nó theo phong cách “tứ trụ”, trong đó các phần kèo và cột được xuất phát từ đỉnh của tứ trụ. Khi bước qua cổng tam quan và đi về phía bên phải, du khách sẽ thấy nhà trưng bày cốt ông Nam Hải.
Khuôn viên của dinh có diện tích rộng lớn, mang trong mình nét cổ kính và đậm chất nơi thờ phụng của người xưa. Trong khuôn viên, Ngọc Lân Thánh địa là điểm nổi bật, đó là nơi được sử dụng để mai táng cá Ông mỗi khi Ông dạt từ biển vào. Bên cạnh đó, phong cách bày trí và thờ phượng trong dinh tương đồng với các ngôi đền cổ, vì vậy người dân thường gọi nơi này là Đình Vạn Thủy Tú.
Không gian bên trong
Bước vào bên trong Dinh Vạn Thủy Tú, du khách sẽ ngay lập tức thấy nhà thờ Nam Hải Cự Tộc Ngọc Lân (tôn thần Ông Nam Hải) nằm chính giữa. Phía bên trái là nơi thờ Thuỷ Long thánh phi nương nương (Nữ Thần Nước), còn phía bên phải là nơi thờ Thái hiệu tiên sư (Ông tổ của nghề nông ngư nghiệp).
Phía sau dinh là phòng lưu trữ và bảo tồn các bộ cốt cá voi. Ngay cạnh chính điện, du khách sẽ thấy miếu thờ Đức Quan Thánh. Tổng thể, nơi đây được dành để thờ phượng các nhân vật liên quan đến nghề biển, đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng và đời sống tâm linh của người dân vùng biển Phan Thiết, Bình Thuận.
Dinh Vạn Thủy Tú – nơi lưu trữ bộ xương cá voi lớn nhất tại Đông Nam Á
Câu chuyện về bộ xương cá voi lớn nhất
Dinh Vạn Thủy Tú không chỉ nổi tiếng với lịch sử lâu đời và kiến trúc khác biệt mà còn được biết đến với bộ xương cá Ông lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á. Theo truyền thuyết dân gian, sau khi dinh được hoàn thành, một con cá Ông khổng lồ trôi dạt vào bờ trước Dinh. Để đưa con cá Ông này vào mai táng trong khuôn viên, ngư dân trong bổn vạn cùng với những người từ xa phải mất đến 2 ngày và công sức của hàng ngàn người.
Bộ xương cá Ông này được xác định là thuộc loài cá voi lưng xám, có chiều dài 22m và nặng 65 tấn. Đặc biệt, bộ xương này được bảo quản nguyên vẹn, không mất một phần xương nào, và đã tồn tại trong suốt một thế kỷ.
Khởi nguồn của tục thờ Cá Ông của người dân biển nơi đây
Cái tên Vạn Thủy Tú thẻ hiện ước mơ giản dị về một làng chài thịnh vượng. Ngư dân ở Phan Thiết tin rằng cá Ông đóng vai trò như một vị thần phù trợ, mang lại cuộc sống đầy đủ và ấm no cho họ. Họ tự hào khi được nói về tín ngưỡng này và luôn tỏ lòng tôn kính thông qua các nghi thức mai táng và chôn cất đặc biệt dành riêng cho cá Ông.
Theo truyền thống ngư dân Bình Thuận, người đầu tiên phát hiện cá Ông trôi dạt vào bờ được coi là con trai Ông và có trách nhiệm chôn cất và tổ chức tang lễ cho Ông như tang lễ cha mẹ. Các cá Ông khi qua đời sẽ được chôn cất ở các đụn cát gần biển và được tổ chức đầy đủ các nghi thức cúng bái để thể hiện sự tôn kính.
Sau nhiều năm, khi chỉ còn lại bộ xương, ngư dân sẽ đưa bộ cốt vào trong ngôi miếu để thờ. Trong trường hợp của cá Ông nhỏ, ngư dân sẽ rửa sạch bằng rượu và phơi nắng nhiều ngày để giảm mùi hôi trước khi chôn trong Ngọc Lân Thánh Địa.
Trong triều đại Nhà Nguyễn, người phát hiện cá voi mắc cạn được nhân dân tôn sùng và được miễn sưu dịch trong vòng 3 năm. Trong số đó, ông Nguyễn Sáu, hay còn được gọi là Sáu Vẹo, được coi là một trong những ngư phú “được duyên” nhất khi đã gặp không dưới 15 lần.
Các lễ hội lớn tại Dinh Vạn Thủy Tú
Hằng năm, tại Dinh Vạn Thủy Tú tổ chức 5 kỳ tế lễ lớn, bao gồm:
- Lễ Tế Xuân: Diễn ra vào ngày 20 – 2 Âm lịch, đây là một lễ hội quan trọng để chào đón mùa xuân mới.
- Lễ Cầu Ngư: Diễn ra vào ngày 20 – 4 Âm lịch, lễ hội này thể hiện bản sắc văn hóa đặc trưng của miền biển. Nó được tổ chức trong 3 ngày với các nghi lễ tôn kính, cúng tế và hoạt động văn hóa dân gian.
- Lễ Chính Mùa: Diễn ra vào ngày 20 – 6 Âm lịch, đây là lễ hội quan trọng để kỷ niệm mùa chính và cầu mong mùa màng bội thu.
- Lễ Chèo Dọc: Diễn ra vào ngày 20 – 7 Âm lịch, lễ hội này có các hoạt động như chèo thuyền trên sông, biểu diễn nghệ thuật và các trò chơi dân gian.
- Lễ Mãn Mùa và Giỗ Ông: Diễn ra vào ngày 23 – 8 Âm lịch, lễ hội này kết thúc mùa câu cá và cũng là dịp để tưởng nhớ ông cha có công với làng.
Lễ hội Cầu Ngư chính mùa là một lễ hội đặc trưng của vùng biển, tôn vinh bản sắc văn hóa địa phương. Trong suốt ba ngày diễn ra lễ hội, có sự thực hiện đầy đủ các nghi lễ, từ việc dâng tế lễ vật, tham gia vào các hoạt động nghi lễ, đến tổ chức biểu diễn hát Bội.
Lễ hội Cầu Ngư đầu mùa và mãn mùa được thực hiện đơn giản hơn, với các hoạt động chính như Chánh bái, Bồi bái và Chấp sự tham gia vào các nghi lễ cúng tế Thần Nam Hải và tưởng nhớ các vị Tiền hiền có công với làng.
Ngoài phần lễ tế, lễ hội còn đi kèm với các hoạt động vui chơi như trò chơi văn hóa dân gian, hội thi, và biểu diễn hát Bội đặc sắc. Lễ hội này đóng vai trò quan trọng trong đời sống hàng ngày của người dân vùng biển và đồng thời làm phong phú thêm các hoạt động du lịch địa phương.
Tham quan Dinh Vạn Thủy Tú cần lưu ý điều gì?
Khi chuẩn bị đến tham quan Dinh Vạn Thủy Tú, bạn cần lưu ý những điều sau để có một hành trình trọn vẹn:
- Trang phục lịch sự: Mặc trang phục chỉnh tề và lịch sự để bày tỏ sự tôn kính và tôn nghiêm đối với các vị thần nơi đây. Trang phục nên che kín, không quá phô trương, và tôn trọng truyền thống văn hóa của địa phương.
- Đảm bảo sự yên tĩnh: Để bảo vệ sự bình yên và thanh tịnh của Dinh, hạn chế gây ồn ào, không cười đùa quá lớn trong khu vực này. Hãy duy trì sự tĩnh mịch và tôn trọng không gian linh thiêng.
- Tham quan trong mùa lễ hội: Nếu có thể, lựa chọn thời điểm tham quan Dinh Vạn Thủy Tú vào những mùa lễ hội để có cơ hội trải nghiệm không khí đặc sắc và văn hóa độc đáo của người dân địa phương. Lễ hội mang đến những hoạt động sôi động, trình diễn nghệ thuật và truyền thống đặc biệt.
- Khám phá các điểm du lịch gần đấy: Ngoài việc tham quan Dinh Vạn Thủy Tú, bạn cũng có thể khám phá các địa điểm du lịch khác gần đó để làm phong phú hơn cho hành trình của mình. Vùng biển xung quanh đây cung cấp cảnh quan tuyệt đẹp và các hoạt động như tắm biển, tham quan đảo và thưởng thức đặc sản hải sản.
- Tôn trọng văn hóa địa phương: Khi tham quan, hãy luôn tôn trọng và tuân thủ các quy tắc và truyền thống văn hóa địa phương. Điều này bao gồm việc không xâm phạm vào các khu vực hạn chế, không làm hư hại môi trường và tôn trọng sự riêng tư của người dân địa phương.
Xem thêm: Chùa Ông Phan Thiết – ngôi chùa cổ linh thiêng nên ghé thăm
Tổng kết
Có thể thấy được rằng dinh Vạn Thủy Tú có kiến trúc đặc biệt và không gian linh thiêng, đây là nơi thể hiện sự tôn kính và tôn nghiêm đối với các vị thần.
Không chỉ là một điểm đến du lịch, Dinh Vạn Thủy Tú còn mang trong mình những giá trị văn hóa và truyền thống đặc sắc của ngư dân miền biển Phan Thiết. Hy vọng những thông tin được chia sẻ trong bài viết trên của TimeOutVietNam sẽ giúp bạn bỏ tủi thêm cho mình một địa điểm để khám phá khi đến Phan Thiết.
